MODÜLER SU DEPOLARINDA DEPO ŞEKLİNİN ÖNEMİ NEDİR?

MODÜLER SU DEPOLARI HANGİ ŞEKİLLERDE ÜRETİLİR?

Modüler su depoları genellikle prizmatik (kare, dikdörtgen) veya silindirik (daire) şeklinde üretilmektedir. Yerden tasarruf sağlaması ve şekil açısından ençok tercih edilen depolar prizmatik şekilde olan depolardır. Ancak bir karşılaştırma yapıldığında aslında silindirik depoların daha uzun ömürlü olduğunu gördük. Bu karşılaştırma gelişigüzel yapılmadı. Yıllar içerisinde kurulumu yapılan su depolarında meydana gelen arıza bildirimlerinin ve edinilen tecrübelerin ışığında yapılmıştır. Bu makaleyi tamamen okuduğunuzda hangi su deposu tercih edilmeli sorusunun cevabını bulacağınızı umuyorum.

PRİZMATİK DEPOLARLA SİLİNDİRİK DEPOLARIN MUKAYESESİ.

Hangi su deposu tercih edilmeli

Prizmatik ve silindirik depoları aşağıdaki listelediğim başlıklar altında inceleyelim.

• Su ve Rüzgar Basıncına Mukavemet Açısından
• Dış Etkenlere Dayanıklılık Açısından
• Deprem ve Sismik Yüklere Dayanıklılık
• Kar Yüküne Dayanıklılık
• Donmaya Karşı Dayanıklılık Açısından
• Yangına Uygunluk Açısından
• Kolay İzolasyon ve İstenilen İzolasyon Kalınlıklarına Ulaşmak Açısından
• Yüksek Kapasitelerde Güvenilirliği ve Sağlamlığı Açısından
• Tabiat Şartlarına ve Koşullarına Dayanıklılık Açısından

MUKAVEMET AÇISINDAN SİLİNDİRİK VE PRİZMATİK DEPOLARIN KARŞILAŞTIRILMASI

• SU VE RÜZGAR BASINCINA DAYANIKLILIK

SİLİNDİRİK DEPOLAR

1. Dairesel şekli ile uluslararası endüstride sıvı depolamasında kullanılan en yaygın su deposu kontrüksiyonudur.
2. Silindirik şekli sayesinde depo yüzeyine su basıncından dolayı gelmesi muhtemel radyal tüm yükler, tanjantsal yük olarak depo gövdesi tarafından eşit ve dengeli olarak karşılanır.
3. Silindirik depolarda şekli itibariyle rüzgar basıncı etkili olmaz. Rüzgar dik olarak gelmediğinden depo yüzeyinde yük oluşturmaz.
4. Silindirik depo içerisinde su basıncına maruz kalan uzun süreli kullanımlarda problem oluşturabilecek hiçbir TAKVİYE ve GERGİ sistemi yoktur.
5. Gergi sisteminin bulunmaması silindirik depoların kullanım ömrü açısından tercih edilmesinde en önemli etkendir.

PRİZMATİK DEPOLAR

1. Depo şekli itibariyle su basıncı her yüze eşit şekilde dağılmaz. Ayrıca yüzeylere gelen su basıncı panellerden çok depo içerisine dizayn edilen gergiler tarafından taşınır. Panel yüzeylerine gelen yüksek tonajlı yük bu gergiler tarafından taşınır.
2. Tonlarca ağırlıktaki su basıncı gergiler üzerinde baskı oluşturur ve mukavemet stresinden dolayı korozyon hızlanır. Bu nedenle gergiler kısa sürede koparak hasar görür ve su deposunun patlamasına sebep olur.
3. Prizmatik depolarda ençok görülen arıza gergi sisteminin kopmasından kaynaklanan panel yırtılmaları ve su kaçaklarıdır.

• DIŞ ETKENLERE DAYANIKLILIK AÇISINDAN

hangi su deposu tercih edilmeli

SİLİNDİRİK DEPOLAR:

SARSINTI DEPREM ve SİSMİK YÜKLERE DAYANIKLILIK

Su depolarının yüzeylerine herhangi bir yapay sarsıntı veya deprem anında ekstra bir baskı oluşur. Ancak Silindirik depolarda bu tür olaylar esnasında oluşan dinamik yükler deponun şekli nedeniyle tüm depo yüzeyine eşit şekilde yansır. Dolayısıyla meydana gelebilecek sarsıntılardan kaynaklanan çalkalanmalara karşı silindirik depolar çok dayanıklıdır.

KAR YÜKLERİNE DAYANIKLILIK

Silindirik modüler su depolarının çatısı huni şeklinde eğimlidir. Bu nedenle açık alanda bulunan silinndirik su deposunun çatısında kar fazla tutunamaz ve kayarak aşağı düşer. Ayrıca yağan karın ağırlığı çatının ortasına değil huni şekli nedeniyle deponun yan yüzeylerine iletilir.

 PRİZMATİK DEPOLAR:

• Modüler prizmatik su depoları deprem, rüzgar ve kar yüklerine dayanıklı değildir.
• Yapay bir sarsıntı veya deprem esnasında meydana gelen çalkalanma depo içinde bulunan ve suyun kendi basıncı ile zaten stres altında olan gergi sistemine çok daha fazla yük uygulayarak kopmasına ve deponun patlamasına sebep olur.
• Prizmatik depoların yapay veya deprem kaynaklı sarsıntılara dayanıklı olması için ayrıca dışarıdan ağır ve hantal profiller ile desteklenmesi gerekir. Bu şekilde depreme dayanıklı hale gelebilir. Ancak bu yöntem ekstra bir maliyet oluşturur ve garantiside yoktur.
• Prizmatik depoların tavanı düzdür. Dolayısıyla açık havada bulunan bir su deposunun üzerine yağan kar ağırlaştıkça depo tavanını çökertir. Bu nedenle tavan üzerine eğimli ayrı bir çatı sisteminin kurulması gerekir. Ancak bu şekilde kar yükünden kurtulur. Fakat bu yöntem maliyetleri arttıran pahalı ve zor bir yöntemdir. Ayrıca deponun kurulacağı alanda bu tür bir çalışma yapma imkanı yer darlığı sebebiyle olmayabilir.

• DONMAYA KARŞI DAYANIKLILIK AÇISINDAN

SİLİNDİRİK DEPOLAR

Depo içerisindeki su donmaya başlayınca depo tavanına doğru yükselecektir. Suyun donması halinde ortaya çıkacak ektra yük tüm depo yüzeyine eşit olarak dağılır. Bu nedenle metal gövde elastik sınırlar içinde genişler. Donmuş suyun çözülmesi halinde depo eski halini alır.

PRİZMATİK DEPOLAR

Suyun donması prizmatik depoların en büyük düşmanıdır. Prizmatik depolar donmalara karşı tamamen dayanıksızdır. Donma başladığı anda gergiler kopmaya başlar tamamen donması demek tüm gergilerin kopması demektir. Çözülme gerçekleştiğinde depo su tutmaz tamamen deforme olarak elden çıkar.

• YANGIN SUYU DEPOSU OLARAK KULLANIMA ve ULUSLARARASI STANDARTLARA UYGUNLUK AÇISINDAN;

 SİLİNDİRİK DEPOLAR:

Silindirik modüler su depoları uluslarararası yangın müdahale stantadartları olan NPFA 22 ve FM Global şartlarına uygun dizayn yapılabilmektedir. Bu nedenle yangına yönelik uygulamalarda rahatlıkla kullanılabilir.

PRİZMATİK DEPOLAR

Prizmatik depolar uluslararası yangın müdahale standartlarına uygun şekilde değildir. Standart dışıdır.

• KOLAY İZOLASYON ve İSTENİLEN İZOLASYON KALINLIKLARINA ULAŞMAK AÇISINDAN:     

SİLİNDİRİK DEPOLAR:                                                      

Ortamın şartlarına göre ister sıcak ister soğuğa karşı pratik bir şekilde izolasyonu yapılabilir.  

PRİZMATİK DEPOLAR

• Prizmatik depoların dış izolasyonlarının yapılması açık havada bulunması durumunda zorunludur. İzolasyonun kalınlığı arttıkça bu işlem dahada zorlaşır. Silindirik depolarda tek parça kullanılabilecek izolasyon malzemesi prizmatik depolarda tek parça halinde kullanılamaz.

• YÜKSEK KAPASİTELERDE GÜVENİRLİĞİ ve UYÜKSEK DEPOLAR

SİLİNDİRİK DEPOLAR:

• Silindirik depoların 30 tondan 4000 tona kadar kolaylıkla imalatı ve montajı yapılabilir. Bu durum kullanım kapasite aralığını yükseltir.
• AWWA D103 (American Waters Work Associaton) standartlarında imalatı yapılabilir.
• Çok yüksek kapasitelerde emniyetli ve güvenle kullanılabilir.

PRİZMATİK DEPOLAR:

• Prizmatik su depolarının büyük kapasitelerde üretimi ve montajı yapılabilir. Ancak büyük kapasitelerde hiçbir güvenilirlikleri yoktur. Gergi kopmaları nedeniyle patlaması durumunda depo telef olur. Yüksek miktarda su kaybı olabileceği gibi özellikle elektrik bulunan ortamlarda çevreye ve insanlara zarar verebilir, yüksek miktarda maddi kayıplara yol açabilir.

• TABİAT ŞARTLARINA ve KOŞULLARINA DAYANIKLILIK AÇISINDAN

SİLİNDİRİK DEPOLAR:                                                                          

• Silindirik şekilde imal edilen su depoları her türlü tabiat şartlarına çok dayanıklıdır. Açık alanlarda, arazide problemsiz kullanılabilirler.

PRİZMATİK DEPOLAR:

• Prizmatik şekilde üretilin modüler su depoları rüzgar, kar, deprem gibi doğa olaylarına dayanıklı değildir. Açık alanlarda, arazide bakımın ve ulaşımın zor olduğu yayla, yaylak vb. yerlerde kullanıma pek uygun değildir.

Burada anlattığım hususları bir bütün olarak değerlendirdiğimizde hangi su deposu tercih edilmeli sorusunun cevabını herhalde vermiş bulunuyoruz. Saygılarımla…

Bilgilendirme: Bu makalede açıklanan bilgiler Türkiye’ de Modüler Sistem Su Depolarında öncü kuruluş olan Meksis Aş. firmasının internet sitesinden alıntılanmıştır. Buraya tıklayarak orjinal metne ulaşabilirsiniz.