SU TESİSATI TADİLAT & TAMİRAT YENİLEME

Her insan yaşadığı veya yaşayacağı mekanda, yapıda güvenli kaliteli malzemeler kullanılmasını, bu malzemelerin aynı zamanda kaliteli bir işçilik ile taçlandırılmasını, aldığı hizmetin işçiliği iyi, deneyimli, profesyonel elemanlar tarafından yapılmasını ister ve ödediği paranın karşılığında iyi bir hizmet bekler. Bu herkesin en doğal hakkıdır. Biz bu işi böyle yapıyoruz. Yapmanız gereken bizi aramak. Elbette iyi hizmet beklemek herkesin en doğal hakkı. Ancak bu iş beklemekle olmuyor. Bu noktada tesisat mühendisliğinin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor.

İster su tesisatı olsun ister elektrik tesisatı ya da tesisatın hangi çeşidi olursa olsun; Tesisat sistemleri hergün kendi kendini yenileyen, geliştiren geri plana atılamayacak kadar önemli bir uzmanlık alanıdır. Su tesisatı binanın yapım aşamasında henüz kaba sıvanın yapılmadığı, fayansların döşenmediği zamanda yapılır. Su tesisatçısı Sıhhi tesisat tamamen döşendikten sonra sıva, alçı ve fayans işlerine başlanır. Dolayısıyla döşeme esnasında yapılacak hataların geri dönüşü olmakla birlikte yapının orjinalliğine zarar verecek ve ekstra masrafların ortaya çıkmasına sebep olabilecektir.

Binanın ilk yapım aşamasında tesisat projelerinin ön çalışmaları yapılırken bir mimar ile birlikte boru geçiş yerleri, cihazların yerleşimi, konularında mutlaka çalışma yapılmış olması ve bu çalışmanın projelendirilmiş olması gerekir.

Sıcak ve Soğuk Su Tesisatı

Temiz su tesisatında duvar içinden geçen su borularına mutlaka izalasyon yapılmalıdır. Bu izalasyon sayesinde terleme karşı önlem alınmış olur. Neticede boruların ömrü uzar. Hidrofor ve su saatinden sonra mutlaka bir basınç regülatörü konulmalıdır. Bunda büyük yarar vardır. Regülatör su basıncını sabit tutar ve gereksiz su harcanmasının önüne geçer.Her daire ana bağımsız olmalıdır. Yani ana sistemden istenildiğinde veya ihtiyaç duyulduğunda ayrılabilmelidir. Bu genel bir kuraldır. Sıcak su tesisatı soğuk su tesisatından bağımsız olmalıdır.

Su Tesisatında Hangi Boru Çeşidi Kullanılmalıdır.

Su Tesisatı Boruları

Gerek soğuk gerekse sıcak su tesisatlarının en önemli malzemesi elbette borudur. Su boruları malzeme cinsi olarak çeşitlilik göstermektedir. Bununla birlikte boru çeşitleri kullanılırken uygun yerde uygun boru kullanılmasına dikkat edilmelidir.

Su tesisatlarında kullanılan boruları şöyle sıralayabiliriz:

• Çelik Borular
• Galvanizli Çelik Borular
• Dökme Demir Borular
• Pirinç Borular
• Plastik Borular

Su boruları geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Ancak yinede her birinin kendine özgü kullanım alanları vardır. Yani her boru her yerde kullanılamaz.

Boru çeşitlerini kısaca açıklamaya çalışalım.

Galvanizli Çelik Boru :

Su tesisatlarında en çok kullanılan su borusu çeşidi galvanizli çelik borulardır. Bu borular basınca dayanıklılığına göre çeşitlilik gösterir. Bu sınıflandırmayı yüksek düzeyde basınca dayanıklılık, orta düzeyde basınca dayanıklılık ve düşük seviyede basınca dayanıklılık olarak yapabiliriz. Galvaniz çelik borular soğuk, sıcak, kaynar su ve buhar gibi akışkanların taşınmasında sıklıkla kullanılır. Bu boruların ek parçaları temper dökümden yapılır. Bu borularda hiçbir şekilde bükme, eğme ve sıcak işlem yapılamaz. Bu tür işlemlerin yapılması durumunda galvaniz kaplama bozulur ve boru kısa sürede korozyona uğrar. Galvanizli çelik boruların 6-6,5 cm boyunda iki ucuda dişli olacak şekilde üretimi yapılır. Birleştirmeler bu dişli ve vidalı sistemlerle yapılır. Dişlerin zedelenmemesi gerekir. Bu nedenle piyasadan bu tür boraları temin ederken uçlarında plastik muhafazalar bulunmasına dikkat edilmeli ve bu muhafazalar sadece borular döşenirken birleştirme işlemi esnasında çıkartılmalıdır.

Plastik Boru :

Genel anlamda plastik su borusu olarak adlandırılan PVC boru çeşidi günümüzde su tesisatlarında ençok tercih edilen ve kullanım alanı hızla artan boru çeşitleridir. Genel olarak pvc bir özelliğe sahiptir. Boru içerisinde kireçlenme olmaması, korozyonun söz konusu olmaması tercih sebebidir. Plastik su borularını aşağıdaki başlıklar altında incelemek daha faydalı olacaktır.

Tesisat sektörü oldukça proaktif bir sektördür. Sürekli olarak kendini yenileyen, geliştiren bir yapısı vardır. Buna paralel olarak boru çeşitlerinde ve tesisat uygulamalarında sürekli gelişen ve yükselen bir ivme ortaya çıkmıştır. Tesisatçı olarak bizlerin dahi takip etmekte zorlandığımız sistemler ardı ardına piyasaya sürülmektedir.

Önceki yıllarda yaygın olarak kullanılan siyah çelik ve galvaniz kaplama çelik borular artık yerini PVC türevi borular ile bakır borulara bırakmıştır. Özellikle plastik olarak bilinen Polietilen (PE), Polivinil Klorür (PVC) ve Poliproplen (PP) borular zengin ürün yelpazesi ile sektörü ele geçirmiştir. Temiz su tesisatlarında ve ısıtma tesisat ve sistemlerinde ençok kullanılan boru çeşidi ise Poliproplen (PP) dir. Polipropilen adı verilen ve bu borulan hammaddesini oluşturan bu ürün basınca, ısıya ve kimyasal maddelere mukavemeti açısından üç gruba ayrılır.

• Homopolimer (Tip 1)
• Copolimer (Tip 2) ve
• Random copolimer (Tip 3) dir.

Özellikle temiz su tesisatında (Tip3) boru çeşidi kullanılmaktadır. Ancak bu boruların ısınma esnasında uzama katsayıları fazla olduğu için pek tercih edilmemekle birlikte yine borularla aynı sınıfta olan alüminyum folyo kaplı olan borular kullanılmaktadır.

Polipropilen borularda işçilik oldukça kolaydır. Zamandan tasarruf sağlar. Hafiftir kolay taşınır. İç yapısı pürüzsüzdür. Kireç ve pislik tutmaz. Korozyon söz konusu değildir. Nakliyesi kolaydır. Tüm bu etkenler sebebiyle sektörün vazgeçilmezi arasına girmiştir.

Sıcak suda 10 Atü, soğuk sudaysa 20 Atü basınçta uzun yıllar problem çıkarmadan kullanılabilir. Genellikle gri ve beyaz renklerde olmak üzere yeşil ve mavi renklerde de üretilmektedir. Boru ve ekleme parçaları aynı malzemeden üretilir. Borular birleştirilirken elektrofüzyon denilen sistem kullanılır. Bu sistem kullanılarak 260 ˚C ısıtılan boru ve birleştirme parçaları kaynaşma yöntemi ile birbirine eklenir. Dikkatli ve ehliyetli tesisat ustaları tarafından birleştirilen bu borularda herhangi bir kaçak meydana gelmez.

Cam Elyaf Takviyeli Plastik Su Boruları ve Çeşitleri

Plastik borunun bir çeşididir. Malzemesinde cam ve elyaf takviyesi vardır. Üç katmanlıdır. Basınçlı sıcak ve soğuk suyun iletilmesinde kullanılmak maksadıyla üretilmiştir. Orta katmanda cam -elyaf takviyesi bulunur. Uygulamada Polipropilen borularda kullanılan elektrofüzyon yönteminin aynısı kullanılır. Kimyasallara karşı dayanıklıdır. Yapı içerisindeki soğuk sıcak sıhhi tesisatlarda, basınç gerektiren klima sistemlerinde ve endüstriyel boru sistemlerinde kullanılır.

Alüminyum Folyo Takviyeli Su Boruları ve Türleri

Cam elyaf borularda olduğu gibi aliminyum takviyeli bu borularda üç katmandan oluşur. Orta katmanda aliminyom folyo bulunur. Üst ve alt katmandaysa çapraz bağlı polietilen vardır. Bu borunun sıcaklığa dayanıklılığı oldukça yüksektir. Orta katmanda bulunan aliminyum folyo borunun yüksek sıcaklıkta uzamasını minimum seviyeye taşır. Birleştirme işlemi ilk iki plastik borudan farklıdır. Birleştirmeden önce ağız kısmındaki folyo traşlanır.

Polietilen (PE-X) Borular ve Türevleri

Polietilen (PE-X) borular doğalgaz tesisatlarında, ısıtma ve sıhhi tesisat ile basınçlı hava tesisatlarında kullanılır. Borular rulo halinde ve uzun ölçülerdedir. Bu sayede daha az ekleme yapılır. Kırılgan değildir. Ancak yanabilir. Polietilen boru, özel işlemlerle “Moleküller arası çapraz bağlar” oluşturarak basınca dayanıklı hâle getirilebilir. Bu borular, sıcak su tesisatında özellikle döşemeden ısıtma uygulamalarında kullanılabilir. Paslanma söz konusu değildir. Kesilmesi pratiktir. Çapı daralmaz, kireç tutmaz ve çürümez. -100 0C ile +110 0C arasında yüksek ısı değişikliklerinde dahi mukavemetin korur deforme olmaz. Bu borular;

– Kalorifer tesisatlarında,
– Sıcak su, soğuk içme suyu tesisatlarında, Yerden ısıtma sistemlerinde,
– Yerden ısıtma sistemlerinde
– Her türlü endüstriyel tesisler, otel, hastane, ev, sera vb. yerlerde kullanılır.

Bakır Boru :

Bakır boru ısıyı en iyi ileten boru çeşididir. Bu nedenle doğalğaz tesisatlarında, kalorifer tesisatlarında, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinde bakır boru kullanılır.

Paslanmaya karşı yüksek direnç, biçimlendirme ve şekillendirmede ve birleştirmede kolaylık, kaliteli yüzeye sahip olma ve en önemlisi ısı iletkenliği borularda aranan en önemli özelliklerdendir. Bakır ve alaşımlarından üretilen borular bu özelliklerin hepsini karşılayan borulardır. Bu nedenledir ki bakır; ısıtma, soğutma ve iklimlendirme işlemlerinin en temel malzemesi durumundadır. Batı ülkelerinde sıva üstü tesisatlarda çok tercih edilir.

Su boruları tercih edilirken sağlık şartları en önemli unsurdur. Bakır borular ekonomik olmalarının yanında su tesisatı için en ideal borulardır. Bundan sonra iyi kalitede plastik PVC borular daha sonra ise galvanizli çelik borular gelmektedir.